Ενδομητρίωση: Όλα όσα πρέπει να γνωρίζετε για τα συμπτώματα, τη διάγνωση και τη θεραπεία
Τι είναι η ενδομητρίωση;
Η ενδομητρίωση (από τoν ελληνικό όρο ένδον = μέσα, στο εσωτερικό, τον αρχ.ελλ. όρο μέτρα = μήτρα και την αρχ. ελλ. κατάληξη -ωσις = πάθηση) είναι μια συχνή πάθηση στην οποία η εσωτερική στιβάδα της μήτρας το λεγόμενο ενδομήτριο αναπτύσσεται σε κάποιο άλλο σημείο στο σώμα της γυναίκας.
Συνήθως οι θέσεις αυτές είναι οι ωοθήκες, οι σάλπιγγες και ο ιστός γύρω από την μήτρα και τις ωοθήκες, όμως σπανιότερα μπορεί να εμφανιστεί και σε άλλα τμήματα του σώματος όπως το έντερο το κοιλιακό τοίχωμα η ουροδόχος κύστη.
Η ενδομητρίωση δεν είναι κάποιου είδους λοίμωξη ούτε κάποιας μορφής κακοήθεια. Η εντόπιση του ενδομητρίου μέσα στο σώμα της μήτρας είναι διαφορετική κατάσταση η οποία ονομάζεται αδενομύωση.
Πόσο συχνή είναι αυτή η πάθηση και ποιες ηλικίες προσβάλλονται; Είναι γνωστό ότι η ενδομητρίωση επηρεάζει 1 στις 10 γυναίκες κυρίως γυναίκες ηλικίας 20-45 χρονών οι οποίες βρίσκονται στην αναπαραγωγική τους φάση.
Τι συμπτώματα παρουσιάζουν οι γυναίκες οι οποίες έχουν ενδομητρίωση;
Ο πόνος είναι από τα πιο συχνά συμπτώματα της ενδομητρίωσης. Συνήθως οι γυναίκες παρουσιάζουν πόνο χαμηλά κατά την διάρκεια της περιόδου. Παρόλα ταύτα κάποιες γυναίκες η ενδομητρίωση δεν παρουσιάζει συμπτώματα.
Τα συμπτώματα σε γενικές γραμμές είναι τα ακόλουθα και οι γυναίκες οφείλουν να συμβουλευτούν τον ειδικό Γυναικολόγο όταν παρουσιάσουν ανάλογη κλινική εικόνα.
- Έντονη δυσμηνόρροια (πόνος περιόδου), που εξελίσσεται χειρότερα με την πάροδο του χρόνου.
- Χρόνιος πόνος χαμηλά και πίσω στη λεκάνη.
- Πόνος κατά τη διάρκεια και μετά την επαφή η λεγόμενη δυσπαρευνία .
- Ενοχλήσεις πεπτικού-μετεωρισμός διαταραχές περισταλτικότητας του εντέρου .
- Επίπονες εντερικές κινήσεις και ούρησης κατά την διάρκεια της περιόδου.
- Περίοδος η οποία έχει μεγάλη διάρκεια και αυξημένη ροή αίματος.
- Μικρή διαφυγή αίματος ανάμεσα στις περιόδους.
- Υπογονιμότητα.
Πως γίνεται η διάγνωση της ενδομητρίωσης;
Η διάγνωση της ενδομητρίωσης είναι ένας συνδυασμός κλινικής γυναικολογικής εξέτασης, απεικονιστικής και λαπαροσκοπικής διερεύνησης.
Κατά τη διάρκεια της γυναικολογικής εξέτασης, η οποία επί υποψίας ενδομητρίωσης πρέπει να γίνεται κατά προτίμηση στη διάρκεια της εμμήνου ρύσεως, μπορεί να ανευρεθούν:
- Πυελική ευαισθησία κατά την ψηλάφηση.
- Καθηλωμένη σε οπίσθια θέση μήτρα.
- Ευαισθησία των συνδέσμων της μήτρας
- Ψηλαφητά εξαρτήματα που στην γυναικολογική εξέταση συνήθως δεν είναι ψηλαφητά.
Τα ευρήματα αυτά συνηγορούν αλλά δεν αποδεικνύουν την ύπαρξη ενδομητρίωσης.
Το διακολπικό υπερηχογράφημα μπορεί να βοηθήσει σημαντικά στην διάγνωση και εντόπιση των βλαβών της ενδομητρίωσης. Παρατηρούνται χαρακτηριστικά μορφώματα τα λεγόμενα ενδομητριώματα η αλλιώς “σοκολατοειδής κύστεις”.
Σε δύσκολες διαγνωστικές και κλινικές περιπτώσεις επιβάλλεται η διενέργεια μαγνητικής τομογραφίας με σκιαγραφικό.
Δεν υπάρχουν σαφείς εργαστηριακές εξετάσεις η οποίες να θέτουν την διάγνωση ενδομητρίωση κατά την λήψη αίματος από την γυναίκα. Παρατηρούνται σε κάποιες περιπτώσεις αυξήσεις των επιπέδων του λεγόμενου καρκινικού δείκτη Ca-125 στο αίμα της γυναίκας.
Η οριστική και αδιαμφισβήτητα διάγνωση θα τεθεί με την λεγόμενη λαπαροσκόπηση κατά την οποία μέσω μια ειδικής κάμερας η οποία εισέρχεται στην κοιλιακή χώρα της γυναίκας παρατηρούνται οι λεγόμενες εστίες της ενδομητρίωσης οι οποίες συλλέγονται με ειδικά λαπαροσκοπικά εργαλεία και αποστέλλονται προς ιστολογική ανάλυση.
Ποια είναι η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης;
Η αντιμετώπιση της ενδομητρίωσης είναι φαρμακευτική και χειρουργική ή συνδυασμός των δύο μεθόδων.
Φαρμακευτική αντιμετώπιση
Η φαρμακευτική αντιμετώπιση μπορεί να είναι ορμονική και συμπτωματική με χρήση αντιφλεγμονώδων σκευασμάτων
Τα ορμονικά σκευάσματα που έχουν αξιολογηθεί για την αντιμετώπιση του πυελικού άλγους που οφείλεται σε ενδομητρίωση είναι:
- Αντισυλληπτικά από το στόμα
- Δαναζόλη
- Γεστρινόνη
- Οξεϊκή Μεδροξυπρογεστερόνη
- GnRHαγωνιστές.
- Ulipristal acetate
Χειρουργική αντιμετώπιση
Η χειρουργική αντιμετώπιση γίνεται με την διενέργεια της λαπαροσκόπησης, συνήθως γίνεται σε νέες γυναίκες οι οποίες θέλουν να τεκνοποιήσουν ή σε γυναίκες με έντονα συμπτώματα. Η επέμβαση μπορεί να είναι απλή, αρκετές φορές όμως η νόσος παρουσιάζει αυξημένη εντόπιση και επέκταση κάνοντας το χειρουργείο μια πρόκληση ακόμα και για τον πιο έμπειρο χειρουργό Γυναικολόγο.
Αρκετές φορές μπορεί να χρειαστεί να γίνει η λεγόμενη λαπαροτομία, ανοιχτή τομή ειδικά όταν η ενδομητρίωση βρίσκεται διάχυτη μέσα στην πύελο και τον πεπτικό σωλήνα της γυναίκας.
Ενδομητρίωση και καρκίνος ωοθηκών σχετίζεται;
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου η ενδομητρίωση σχετίζεται με καρκίνο ωοθηκών παρόλα ταύτα αυτό δεν είναι συχνό ευτυχώς και στατιστικά ισχυρό για να μας πει ότι η ενδομητρίωση θα οδηγήσει σε καρκίνο στην γυναίκα.
Γράφει ο κ. Παναγιώτης Πεϊτσίδης, Μαιευτήρας Γυναικολόγος, Διδάκτωρ του Πανεπιστημίου Αθηνών και Μέλος της Επιστημονικής Ομάδας του Ομίλου Ιατρική Διάγνωση.